Thoái hóa cột sống là một trong những bệnh lý gây ra nhiều phiền toái cho người mắc. Bệnh không chỉ gây ra những cơn đau nhức, khó vận động cho người mắc mà còn để lại nhiều hệ lụy nguy hiểm nếu không điều trị nhanh chóng. Để tìm hiểu rõ hơn về căn bệnh này, mời bạn cùng đồng hành với chúng tôi trong bài viết dưới đây!
Nội dung chính:
Thoái hóa cột sống là gì?
Thoái hóa cột sống là cụm từ mô tả tình trạng xương cột sống xuất hiện những ổ viêm. Những ổ sưng viêm này chính là nguyên nhân khiến cột sống đau, sưng lên. Hoạt động và chức năng của cơ quan này cũng từ đây dần giảm sút. Về mặt biểu hiện, người bệnh sẽ khó khăn trong việc vặn mình, di chuyển.
Theo các bác sĩ chuyên khoa, đây là tình trạng được đánh giá là thể mãn tính. Bệnh sẽ phát triển theo thời gian với mức độ chậm. Ở thể nhẹ, bệnh chưa có triệu chứng điển hình, khi đã tiến triển thì cơ thể người bệnh sẽ thay đổi rõ rệt hơn.
Thoái hóa cột sống có nhiều loại. Tuy nhiên những vị trí xương liên tục phải chịu áp lực lớn của cơ thể sẽ thường bị thoái hóa nhiều hơn. Nhất là phần cổ (thoái hóa đốt sống cổ) và thắt lưng (thoái hóa cột sống thắt lưng).
Bệnh không có khả năng truyền nhiễm. Đối tượng thường dễ mắc bệnh nhất là người từ 60 tuổi trở lên. Thế nhưng kết quả các thống kê gần đây lại cho thấy không ít trường hợp bị thoái hóa cột sống khi đang ở tuổi thanh niên bởi thói quen và tính chất công việc.
Nguyên nhân gây thoái hóa cột sống
Có khá nhiều nguyên nhân gây bệnh. Mỗi yếu tố tác động sẽ khiến mức độ bệnh diễn biến khác nhau trong từng cơ địa. Trong đó, nguyên nhân chính dẫn tới hiện tượng cột sống bị thoái hóa là ảnh hưởng của tuổi tác.
Tức khi tuổi càng cao thì quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể là không thể tránh khỏi. Sự lão hóa này khiến cấu trúc xương dần yếu đi, sụn khớp từ đây cũng giòn và dễ vỡ hơn, màng dịch bôi trơn thiếu nước nặng nề,…
Bên cạnh đó, thoái hóa cột sống cũng có là do ảnh hưởng bởi những yếu tố khách quan khác như:
Chấn thương
Những người từng có tiền sử phẫu thuật hoặc chấn thương nặng tại cột sống thời trẻ thì khi tuổi cao bộ phận này rất dễ bị thoái hóa. Các chấn thương này có thể do tai nạn giao thông, ngã giáo xây dựng hoặc bị lực mạnh tác động.
Tính chất công việc
Đối tượng lao động nặng nhọc, hay phải gồng gánh, khuân vác nhiều,…dài ngày sẽ khiến các mô sụn và đĩa đệm bị suy giảm. Từ đây dần dần dẫn tới những biểu hiện thoái hóa cột sống, đặc biệt là thoái hóa cột sống thắt lưng.
Thừa cân, béo phì
Trong khung xương, cột sống là vị trí quan trọng đảm nhiệm chức năng nâng đỡ cơ thể chúng ta. Vì thế bộ phận này cũng chính là nơi phải chịu trọng lượng lớn của cơ thể. Khi cân nặng một người càng cao thì áp lực vào cột sống càng lớn. Cột sống từ đây cũng dễ bị suy yếu đi rõ rệt.
Lười vận động
Ít vận động không chỉ khiến sức khỏe suy giảm, khó hấp thụ dưỡng chất mà còn là nguyên nhân gây ra nhiều bệnh lý, trong đó bao gồm cả hiện tượng cột sống bị thoái hóa. Bởi khi một người lười vận động, quá trình trao đổi chất và sự lưu thông của máu tới xương khớp sẽ bị ngưng trệ. Khi xương không đủ nước, dưỡng chất sẽ bị lão hóa nhanh.
Tư thế vận động, nghỉ ngơi không khoa học
Thói quen nằm hoặc ngồi lâu ở một tư thế, ngồi bắt chéo chân lên nhau, ngồi làm việc sai tư thế chính là những “hung thủ” âm thầm gây ra bệnh thoái hóa cột sống. Do đó bạn cần chú ý điều chỉnh tư thế làm việc, tư thế ngồi và nghỉ ngơi đúng cách, khoa học.
Thiếu hụt dưỡng chất
Sử dụng đồ uống có ga, chất kích thích, dùng đồ ăn liền, không ăn rau xanh và trái cây sẽ khiến cơ thể thiếu hụt dưỡng chất quan trọng cho hệ xương khớp, nhất là canxi, vitamin và magie. Từ đây cột sống rất dễ bị yếu đi, tình trạng lão hóa sẽ xuất hiện nhanh chóng.
Thiếu hụt dưỡng chất khiến cột sống dễ bị thoái hóa
Ngoài những nguyên nhân trên, một số ít trường hợp bị thoái hóa cột sống là ảnh hưởng của dị tật bẩm sinh trong cơ quan này.
Dựa vào những nguyên nhân trên, có thể thấy rằng bên cạnh người cao tuổi thì cũng có một số nhóm đối tượng khác dễ mắc bệnh. Bao gồm: Người thừa cân, người lười tập thể dục, hút thuốc lá lâu năm, công nhận khuân vác nặng nhọc,…
Triệu chứng thoái hóa cột sống
Triệu chứng chung của thoái hóa cột sống là những cơn đau nhức và hạn chế khả năng vận động. Tuy nhiên để theo dõi bệnh sát sao hơn, bạn cần nắm rõ biểu hiện của từng vị trí có khả năng mắc bệnh cao nhất là cổ và thắt lưng:
Với thoái hóa cột sống cổ
- Đau nhức vùng vai gáy: Cơn đau bắt đầu xuất hiện ở vùng cột sống cổ với mức độ âm ỉ hoặc từng cơn. Khi người bệnh ngửa – ngập – xoay cổ, hắt hơi hoặc thời tiết thay đổi thì cơn đau sẽ tăng cấp độ. Lâu dần toàn bộ vùng cổ, vai gáy và cánh tay của người bệnh cũng sẽ bị đau nhức theo.
- Cánh tay và các đầu ngón tay bị tê mỏi, cảm giảm giác như kiến bò.
- Khi cột sống cổ bị thoái hóa nặng sẽ khiến người bệnh khó cử động được tay, hoa mắt, ù tai, hay bị nhức đầu và yếu cơ. Từ đây khả năng cử động của cánh tay và vùng vai gáy giảm sút đáng kể.
Dấu hiệu của thoái hóa cột sống thắt lưng
- Đau nhức, mỏi lưng ở vị trí dọc cột sống: Tùy theo từng cấp độ bệnh, tình trạng đau có thể thành từng cơn dữ dội hoặc âm ỉ mỗi ngày. Khi vận động mạnh thì cơn đau sẽ tăng lên, ngược lại khi người bệnh nghỉ ngơi thì cơ thể sẽ thoải mái hơn.
- Cột sống xuất hiện tiếng lục khục khi vận động: Rất nhiều người bệnh có cảm giác cột sống bị co cứng nên thường vặn mình. Tuy nhiên trong khi vặn mình, bạn sẽ thấy cột sống phát ra âm thanh lạo xạo, lục khục.
- Cơ cứng vùng lưng khi mới thức giấc: Khi cột sống đã bị thoái hóa, khả năng vận động vùng lưng khi người bệnh mới thức giấc khá khó khăn. Cụ thể bạn khó có thể trở mình linh hoạt, nhất là vào các đêm đông lạnh.
- Gù hoặc cong vẹo lưng: Nếu một người bị thoái hóa cột sống nặng thì nhìn bằng mắt thường cũng sẽ dễ dàng nhận thấy cột sống của họ bị lệch hoặc cong vẹo sang một bên.
Thoái hóa cột sống có nguy hiểm không?
Đây có lẽ là vấn đề mà đông đảo người bệnh quan tâm. Thực tế, thoái hóa cột sống là một căn bệnh xương khớp nguy hiểm. Tình trạng này nếu không có phương pháp y học can thiệp đúng cách, kịp thời có thể gây ra nhiều biến chứng. Điển hình trong số đó phải kể tới các hệ quả như:
Cột sống bị biến dạng
Như bài viết đã nêu bên trên, bệnh ở thể nặng sẽ khiến vùng xương cột sống của người bệnh bị biến dạng trông thấy. Người bệnh thường bị gù hoặc cong vẹo lưng, gây đau đớn và ảnh hưởng xấu tới ngoại hình.
Đau tức ngực
Các gai xương cột sống cũng có thể hình thành khi cơ quan này bị thoái hóa. Đặc biệt, nếu bị thoái hóa cột sống cổ, gai xương sẽ khiến người bệnh có cảm giác đau tức ngực. Cơn đau tức có thể ở 1 bên hoặc 2 bên ngực. Tính chất cơn đau tương tự như bệnh về hô hấp hoặc tim mạch nên rất khó chẩn đoán.
Liệt một phần hoặc toàn thân tạm thời
Thoái hóa cột sống sẽ làm cho các đĩa đệm bị phình ra. Sự phình ra của đĩa đệm nhanh chóng chèn ép vào vị trí của hệ thống rễ thần kinh, gây đau và liệt tứ chi. Nguy hiểm hơn cả, tình trạng này còn có thể khiến người bệnh liệt toàn thân vĩnh viễn.
Thị lực giảm sút
Mỏi mắt, hay chảy nước mắt, lực nhìn giảm sút cũng là một hệ lụy do thoái hóa cột sống gây ra. Thậm chí một số trường hợp còn bị mù lòa nếu không điều trị bệnh đúng cách.
Huyết áp tăng nhanh
Tỷ lệ huyết áp người bệnh tăng nhanh trong khi bị thoái hóa cột sống rất cao. Biến chứng này là “thủ phạm” nguy hiểm gây ra cơn đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim. Đe dọa trực tiếp tính mạng người bệnh.
Các vấn đề về tim mạch
Sự chèn ép của gai xương lên dây thần kinh do thoái hóa cột sống gây ra cũng là một nguyên nhân dẫn tới tình trạng đau tim, khó thở.
Như vậy, với những biến chứng nguy hiểm bên trên, việc nắm rõ các phương pháp điều trị bệnh là rất cần thiết.
Điều trị thoái hóa cột sống
Phương pháp điều trị thoái hóa cột sống chủ yếu là dùng thuốc tây kết hợp trị liệu. Với những người mới mắc bệnh có thể áp dụng các bài thuốc Đông y lành tính. Trường hợp bệnh nặng cần can thiệp nội khoa chuyên sâu.
Thoái hóa cột sống uống thuốc gì?
Thuốc Tây luôn là giải pháp hàng đầu chuyên dùng để điều trị mọi căn bệnh. Bởi hướng giải quyết này mang lại hiệu quả chữa bệnh thành công tới hơn 90% so với các phương pháp khác.
Các loại thuốc Tây thường được bác sĩ kê đơn sử dụng cho người bị thoái hóa cột sống bao gồm:
Thuốc giảm đau
Đau nhức là biểu hiện điển hình của bệnh. Vì thế nhóm thuốc giảm đau là dược liệu phổ biến người bệnh cần dùng. Loại thuốc này sẽ được bác sĩ kê đơn theo cấp độ bệnh của mỗi người. Với những cơn đau nhẹ thì Efferalgan và Paracetamol là hai loại thuốc thường dùng nhất. Khi cơn đau trở nặng có thể chuyển sang dùng Opiat hoặc Tramadol.
Thuốc có tác dụng giãn cơ
Nếu người bệnh cảm thấy tê cứng chân tay thì cần dùng thêm thuốc giãn cơ như Tolperisone hoặc Eperison để biểu hiện này giảm dần đi. Từ đây việc cử động và di chuyển của người bệnh cũng trở nên linh hoạt hơn. Tuy nhiên nhóm thuốc này lại có thể gây ra những phản ứng phụ như dị ứng, nôn.
Thuốc kháng viêm không chứa Steroid (NSAIDS)
Để ngăn chặn sự tiến triển của những ổ sưng viêm trong cột sống, nhóm thuốc NSAIDS chính là những dược liệu không thể thiếu sót. Điển hình như Ibuprofen, Diclofenac, Celecoxib hay Piroxicam. Tuy nhiên người bệnh tuyệt đối không được tự ý sử dụng nhóm dược liệu này khi chưa có sự đồng ý của bác sĩ chuyên khoa bởi chúng ảnh hưởng xấu tới dạ dày và tim mạch.
Nhóm dược liệu chống thoái hóa chậm
Để hỗ trợ làm giảm đi tốc độ lão hóa xương khớp, người bệnh có thể được khuyến cáo sử dụng thêm các dược liệu như Piascledine, Glucosamine sulfate hoặc Chondroitin sulphate.
Bên cạnh những loại thuốc trên, khi cơ địa người bệnh không đáp ứng thuốc dạng uống và bôi ngoài da thì người bệnh sẽ được chỉ định dùng corticoid dạng tiêm. Trường hợp này thường là khi bệnh đã phát triển nặng khiến tủy sống hoặc rễ thần kinh bị chèn ép lớn.
Trong quá trình dùng thuốc, người bệnh nên tuân thủ theo đúng chỉ dẫn và hướng dẫn sử dụng của bác sĩ chuyên khoa. Đồng thời, người bệnh cũng cần thực hiện thêm một số bài tập trị liệu để làm giảm cơn đau nhức, giúp tuần hoàn máu và sự trao đổi chất trong cơ thể tới xương khớp tốt hơn.
Các phương pháp trị liệu này bao gồm:
- Xoa bóp, massage
- Bấm huyệt, châm cứu
- Nhiệt trị liệu
- Chườm nóng, chườm lạnh
- Bài yoga kéo giãn cột sống
- Các bài tập thể dục nhẹ nhàng.
Cây thuốc dân gian
Ngoài việc sử dụng thuốc Tây, tận dụng các dược liệu dân gian cũng là lựa chọn nhiều người bệnh đánh giá cao. Bởi các vị thuốc dân gian vừa dễ tìm kiếm, vừa an toàn lành tính, lại giúp người bệnh tiết kiệm được một khoản chi phí lớn. Dưới đây là những cây thuốc dân gian chuyên dùng để làm thành các bài thuốc chữa thoái hóa cột sống mà bạn không nên bỏ qua:
Lá lốt
Lá lốt là dược liệu dân gian đầu tiên chuyên dùng để làm giảm những triệu chứng do cột sống bị thoái hóa gây ra. Trong lá lốt có chứa hàm lượng lớn các hoạt chất tiêu viêm như benzylaxetat, beta-caryophylen, flavonoid,…Nhờ vậy dược liệu này có khả năng làm giảm nhanh hiện tượng sưng viêm, hỗ trợ làm dịu cơn đau nhức và tình trạng cơ cứng khớp.
Người bệnh có thể uống nước lá lốt mỗi ngày để bệnh mau chóng thuyên giảm. Cách làm nước lá lốt rất nhanh, bạn chỉ cần rửa 1 nắm lá và đun sôi với nước tới khi cô cạn còn 1 bát là xong. Thời điểm uống loại nước này tốt nhất là vào buổi tối sau bữa cơm.
Ngải cứu
Trong cả y học hiện đại và Đông y, ngải cứu được coi là vị thuốc vàng. Thành phần của dược liệu này có chứa rất nhiều hoạt chất hữu ích như: Tinh dầu, thuyon, các chất kháng khuẩn tự nhiên, tricosanol, dehydro matricaria,…Đây đều là những dưỡng chất có tác dụng hữu hiệu trong việc giảm đau, điều hòa khí huyết,….
Vì thế đối với những người mới bị thoái hóa cột sống thì việc dùng giải cứu có thể sẽ đem lại hiệu quả như ý. Tuy nhiên loại lá này có dược tính mạnh nên khá đắng khi uống. Do đó người bệnh có thể tham khảo bài chườm nóng bên dưới bằng ngải cứu để hỗ trợ cải thiện cơn đau nhức do bệnh gây ra:
- Nguyên liệu cần chuẩn bị: 1 nắm lá ngải cứu, miếng vải sạch và muối hạt.
- Cách thực hiện: Bạn hãy rửa sạch lá ngải cứu rồi phơi cho ráo nước. Sau đó cho toàn bộ lá sao khan với muối trong chảo tới khi cả hai cùng chuyển màu thì ngừng. Cuối cùng, bạn hãy cho toàn bộ hỗn hợp đã sao vào khăn sạch và chườm lên vị trí bị đau là xong.
- Mỗi ngày, người bệnh nên chườm nóng ngải cứng khoảng 2 lần, thực hiện liên tục 3 tuần để những cơn đau giảm dần.
Đu đủ
Đu đủ không chỉ là trái cây thơm ngon, bổ dưỡng mà trong Đông y, đây còn là một dược liệu hữu hiệu. Bởi trong đu đủ có hàm lượng lớn vitamin K – dưỡng chất giúp cơ thể hấp thụ canxi tốt hơn. Mà canxi lại chính là một trong những nguồn dinh dưỡng thiết yếu cho sự phát triển của xương khớp.
Hơn nữa, trong đu đủ còn chứa hoạt chất Papain có tác dụng làm giảm đi tình trạng lão hóa tự nhiên của cơ thể. Từ đây hỗ trợ cải thiện hiện tượng cơ khớp và xương bị co cứng do thoái hóa cột sống gây ra.
Người bệnh có thể kết hợp mễ nhân và đu đủ để làm thành bài thuốc chữa bệnh tại nhà. Các bước thực hiện đơn giản như sau:
- Bước 1: Bạn cần chuẩn bị 30g đu đủ xanh và 30g mễ nhân sống.
- Bước 2: Sơ chế đu đủ xanh bằng cách gọt bỏ hết vỏ, rửa sạch với nước rồi cắt thành lát mỏng.
- Bước 3: Đun sôi đu đủ xanh mà mễ nhân trong xoong cho tới khi mễ nhân bắt đầu mềm thì ngừng.
- Bước 4: Người bệnh hãy cho hỗn hợp ra tô, khuấy đều với đường và ăn trực tiếp.
Xương rồng bẹ
Dược liệu dân gian cuối cùng có khả năng chữa thoái hóa cột sống mà bài viết đề cập tới là xương rồng bẹ. Theo các phân tích của giới chuyên môn, xương rồng bẹ có tính hàn, vị đắng và độc. Tuy nhiên đây lại là dược liệu quan trọng trong các bài thuốc chữa bệnh về xương khớp, đặc biệt là tình trạng cột sống bị thoái hóa.
Xương rồng bẹ có tác dụng hữu hiệu trong việc làm giảm đi tình trạng đau nhức, sưng viêm do bệnh gây ra. Hỗ trợ cải thiện đáng kể khả năng vận động của xương khớp.
Để an toàn khi sử dụng dược liệu này, người bệnh không nên ăn hoặc uống mà chỉ nên chườm nóng. Cách thực hiện chườm nóng với xương rồng tương tự như với ngải cứu mà bài viết đã nêu rõ bên trên. Lưu ý, khi sơ chế xương rồng bẹ, người bệnh hãy bỏ sạch gai, rửa sạch và nướng từng nhánh lên dùng. Khi nhánh đang chườm nguội đi thì bạn cần thay thế nhánh khác. Mỗi lần người bệnh nên chườm 2-3 nhánh liên tục trong khoảng 21 ngày.
Phòng tránh thoái hóa cột sống
Thoái hóa cột sống vừa ảnh hưởng tới sức khỏe, vừa khiến cuộc sống và công việc của người mắc giảm sút. Vì thế ngay từ bây giờ, bạn cần hiểu rõ những biện pháp phòng tránh tình trạng này càng sớm càng tốt. Để phòng tránh bệnh hiệu quả, bạn có thể tham khảo một số lời khuyên hữu ích bên dưới:
Xây dựng thực đơn đầy đủ dưỡng chất
Chế độ dinh dưỡng khoa học, đủ chất chính là cách phòng tránh bệnh thông minh nhất. Trong đó để hệ xương khớp của bạn khỏe mạnh mỗi ngày, bạn nên:
- Bổ sung thêm thực phẩm giàu canxi và vitamin D như cá hồi, trứng, các loại sữa và chế phẩm từ sữa, cam, súp lơ xanh…
- Bổ sung thêm vitamin D từ các thực phẩm như trứng, các loại thịt, ngũ cốc, cá, nấm.
- Tăng cường axit béo hữu ích và vitamin E trong thực đơn như các loại hạt khô (hạt điều, hạt óc chó, hạt dẻ….), thay thế mỡ động vật bằng dầu ăn thực vật (dầu oliu, dầu đậu nành…).
- Bổ sung thêm rau xanh, trái cây, uống đủ nước để quá trình trao đổi chất thuận lợi hơn, hỗ trợ nâng cao sức đề kháng mỗi ngày.
- Kiểm soát cân nặng bằng cách giảm ăn đồ mỡ, thức ăn nhanh, đồ chiên rán, đông lạnh để tránh gây áp lực lớn cho cột sống.
- Tránh xa các loại nước ngọt, chất kích thích như rượu bia, coca-cola, cafe.
Thiết lập chế độ sinh hoạt, làm việc khoa học
Bổ sung thêm đầy đủ dưỡng chất thôi là chưa đủ, ngay từ bây giờ bạn cần thiết lập chế độ sinh hoạt, làm việc và nghỉ ngơi khoa học, hợp lý.
- Trong công việc: Với những công nhân thì cần hạn chế tình trạng làm việc quá sức, không nên khiêng vác đồ nặng nhọc. Với dân văn phòng, cần điều chỉnh tư thế làm việc chuẩn xác, ngồi cách máy tính khoảng 50cm, sau mỗi 1 giờ làm việc nên đi lại, vận động cơ thể.
- Trong sinh hoạt thường ngày: Hạn chế thức khuya, thường xuyên rèn luyện thể dục thể thao để hệ xương khớp dẻo dai, làm giảm tốc độ lão hóa tự nhiên của cơ thể. Đồng thời tránh căng thẳng, stress, tránh xa khói thuốc lá.
- Khi nghỉ ngơi: Nằm đúng tư thế, không nằm sấp, không nằm ngủ ở một tư thế quá lâu. Khi ngồi không nên bắt chéo chân, ngồi thẳng đứng.
Trên đây là toàn bộ thông tin về bệnh thoái hóa cột sống mà bạn nên ghi nhớ. Hãy chia sẻ những kiến thức y học hữu ích này tới bạn bè, người thân để phòng tránh bệnh kịp thời. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào cần giải đáp, bạn đọc vui lòng để lại bình luận hoặc gửi phản hồi về hòm thư của chúng tôi nhé!
Bài viết được chỉnh sửa ngày 21 Tháng Ba, 2021
